TAHLİL: Dünya borsaları endişeden titriyor, ayı pazarı başladı Cuma akşamı Wall Street derin kırmızıda kapanırken (S&P500 eksi %2.5), dünya borsaları bahardan bu yana ne makûs haftayı geride bırakıyorlar (FTSE-All World Pay Endeksi haftalık eksi %5). Türkiye’nin de dahil olduğu Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ, Piyasalar = GOP) MSCI Pay Endeksi 2 yılın tabanına düşerken (yılbaşından bu yana %26 kayıp), Dünya Bankası’na bakılırsa GOÜ temerrüt krizi riski de pek yükseldi. Satışlar petrol ve kriptoları da derinden vuruyor. “Kredi pazarı” olarak isimlendirdiğimiz CDS, tahvil ve vadeli süreçlerde de satışlar hakim, daha da berbatı tahvil pazarında süreç yapmak zorlaştı.
Tüm dünya için öncü gösterge teşkil eden ABD 2 ve 10 yıl vadeli DİBS faizleri sırasıyla 15 ve 11 yıllık doruklarını kutladı. Cuma %1.3 kıymet kazanan Dolar Endeksi’ni tutabilene aşkolsun. Tüm riskli varlıkları kapsayacak bir ayı pazarı başladı. Dünya borsalarının 2023 ortalarından evvel düzelmesi de beklenmemeli.
Tüm dünyada risk iştahı tam manasıyla çöküyor. Cuma günü yaşanan satışın en önemli sebebi S&P Küresel tarafınca yayınlanan ekonomik aktivite endeksi (Eylül öncü) PMI’ların İngiltere ve Avrupa’da gitgide derinleşen bir resesyona işaret etmesi. Son günlerde sırasıyla Oxford Economics, SP Küresel, Fitch ve IMF 2023 büyüme kestirimlerini aşağı revize etti. Durağanlaşan büyüme görünümü şirket karları için olumsuz, bu da paylarda satışları körüklüyor.
Fakat ayı pazarının daha derin ve uzun soluklu niçinleri var. Birincinin, Cuma akşam saatlerinde kaygı endeksi VIX’in 30’un üstüne fırlaması, Putin’in nükleer savaş tehdidinin artık ciddiye alındığını gösteriyor.
2023 yılında da sürecek ve Rusya ve Batı içinde karşılıklı ekonomik sabotaja dönüşecek bir ölüm-kalım savaşının iktisada vereceği ziyan apansız fiyatlara girmeye başladı. Jeo-politik risk çabucak hemen tam fiyatlanmadı. Örneğin, kış aylarında yalnız Rus doğal gazı değil, petrolüne de ambargo uygulama planları fiyatlarda yok. Çin’in son bir yılda ekonomiyi yatağa düşüren Covid-19 salgınının kışın hortlaması da konuşulmayan bir gerçek. Jeo-politik riskler sayı olarak da artıyor. İran’da şovların sürmesi halinde, rejim dikkati dağıtmak için Orta Doğu’da, bilhassa İsrail, Irak ve Suriye cephelerinde provokasyonlara girişebilir.
Fed’in Çarşamba deklare ettiğı 75 baz puan faiz artışı akabinde, yatırımcılar artık Banka’nın enflasyonla uğraşta kesin kararlı olduğunu kavradılar. Vadeli süreçler piyasaları 2023 sonunda Fed siyaset faizinin %4.7’de zirve yapmasını bekliyor. AMB’nın da bir yıl ortasında faizleri %3’e yükselteceği öngörüsü hakim. BoJ faiz artırımına direniyor, lakin JYeni o derece zayıf ki, bir süre daha sonra o da mali sıkılaştırma kervanına katılabilir.
İngiltere’de Başbakan Truss’ın vergi indirim planı zenginlere kıyak olarak nitelendirildi. Enflasyon coşarken vergi indirimi hem Pound’un zayıflamasına niye oluyor, tıpkı vakitte BoE’ı fazlaca sert faiz artırımları yapmaya zorluyor.
Jeo-politik risklerin artması ve Fed’in en az 15 ay daha tam gaz faiz artıracağını vurgulaması kararında Dolar Endeksi’nin yükselişi kalıcı bir müddetç haline gelebilir.
ABD 2 yıl vadeli tahvil faizleri Fed para siyasetini takip ettiği için 2023 ortalarına kadar %5’e kadar yükselebilir. 10 yıl vadeli tahvil için kestirim güç. Ama, enflasyonla uğraşın 2023 yılında bitmeyeceği anlaşılırsa, getiri kritik eşik olan %4’ü aşar. Hatırlatalım, ABD 2 ve 10 yıl vadeli DiBS getirilerinin yükselmesi tüm borsalarda daha düşük adil F/K’lar gerektirecek.
Yükselen Euro-dolar fonlama faizleri ve Dolar Endeksi hayli borçlu GOÜ’i zora soktu. Son bir haftada GOP’tan $5.2 milyar sıcak para kaçtı. GOÜ MB’ları artık içsel şartlar aykırısını emretse de, faiz artırımlarını sürdürmek zorunda kalacaklar. Dünya Bankası GMY Ayhan Köse, GOÜ’de fonlama darlığı başladığını vurgularken, yakın geleceği “Mükemmel Fırtına” olarak niteledi. Köse’ye göre GOÜ ekonomileri yavaşlarken, yer yer Sri Lanka tipi temerrütler de kelam konuş. Hakikaten Lübnan’da bankalar nakit çekilişini durdururken, Pakistan’da hükümet IMF’den yeni fon temin edilememesi durumunda, kıyamet gününün geleceği ihtarını yapıyor.
Goldman Sachs dün S&P500 için yıl sonu iddiası %4 aşağı çekerken, büyük yatırım bankalarının tümü artık Stoxx-600’ün seneyi satışlarla kapatacağında hem fikir. Ancak, en berbatı geride kalmamış olabilir. pek hayli önde gelen uzman S&P500’de bu noktadan itibaren %20 civarında kayıp bekliyor.
Niye en berbatı geride kalmamış olabilir?
Ayı ininden çıktı, kış boyunca da boğaları görmek mümkün olmayacak.
FÖŞ yazdı: Savulun, son 15 yılın en şiddetli ayı pazarı başladı
Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: ‘Putin Parası’ Planı Patlar
BofA: Yatırımcılar 2008 krizinden bu yana birinci kere bu kadar sert biçimde nakite dönüyor
Tüm dünya için öncü gösterge teşkil eden ABD 2 ve 10 yıl vadeli DİBS faizleri sırasıyla 15 ve 11 yıllık doruklarını kutladı. Cuma %1.3 kıymet kazanan Dolar Endeksi’ni tutabilene aşkolsun. Tüm riskli varlıkları kapsayacak bir ayı pazarı başladı. Dünya borsalarının 2023 ortalarından evvel düzelmesi de beklenmemeli.
Tüm dünyada risk iştahı tam manasıyla çöküyor. Cuma günü yaşanan satışın en önemli sebebi S&P Küresel tarafınca yayınlanan ekonomik aktivite endeksi (Eylül öncü) PMI’ların İngiltere ve Avrupa’da gitgide derinleşen bir resesyona işaret etmesi. Son günlerde sırasıyla Oxford Economics, SP Küresel, Fitch ve IMF 2023 büyüme kestirimlerini aşağı revize etti. Durağanlaşan büyüme görünümü şirket karları için olumsuz, bu da paylarda satışları körüklüyor.
Fakat ayı pazarının daha derin ve uzun soluklu niçinleri var. Birincinin, Cuma akşam saatlerinde kaygı endeksi VIX’in 30’un üstüne fırlaması, Putin’in nükleer savaş tehdidinin artık ciddiye alındığını gösteriyor.
2023 yılında da sürecek ve Rusya ve Batı içinde karşılıklı ekonomik sabotaja dönüşecek bir ölüm-kalım savaşının iktisada vereceği ziyan apansız fiyatlara girmeye başladı. Jeo-politik risk çabucak hemen tam fiyatlanmadı. Örneğin, kış aylarında yalnız Rus doğal gazı değil, petrolüne de ambargo uygulama planları fiyatlarda yok. Çin’in son bir yılda ekonomiyi yatağa düşüren Covid-19 salgınının kışın hortlaması da konuşulmayan bir gerçek. Jeo-politik riskler sayı olarak da artıyor. İran’da şovların sürmesi halinde, rejim dikkati dağıtmak için Orta Doğu’da, bilhassa İsrail, Irak ve Suriye cephelerinde provokasyonlara girişebilir.
Fed’in Çarşamba deklare ettiğı 75 baz puan faiz artışı akabinde, yatırımcılar artık Banka’nın enflasyonla uğraşta kesin kararlı olduğunu kavradılar. Vadeli süreçler piyasaları 2023 sonunda Fed siyaset faizinin %4.7’de zirve yapmasını bekliyor. AMB’nın da bir yıl ortasında faizleri %3’e yükselteceği öngörüsü hakim. BoJ faiz artırımına direniyor, lakin JYeni o derece zayıf ki, bir süre daha sonra o da mali sıkılaştırma kervanına katılabilir.
İngiltere’de Başbakan Truss’ın vergi indirim planı zenginlere kıyak olarak nitelendirildi. Enflasyon coşarken vergi indirimi hem Pound’un zayıflamasına niye oluyor, tıpkı vakitte BoE’ı fazlaca sert faiz artırımları yapmaya zorluyor.
Jeo-politik risklerin artması ve Fed’in en az 15 ay daha tam gaz faiz artıracağını vurgulaması kararında Dolar Endeksi’nin yükselişi kalıcı bir müddetç haline gelebilir.
ABD 2 yıl vadeli tahvil faizleri Fed para siyasetini takip ettiği için 2023 ortalarına kadar %5’e kadar yükselebilir. 10 yıl vadeli tahvil için kestirim güç. Ama, enflasyonla uğraşın 2023 yılında bitmeyeceği anlaşılırsa, getiri kritik eşik olan %4’ü aşar. Hatırlatalım, ABD 2 ve 10 yıl vadeli DiBS getirilerinin yükselmesi tüm borsalarda daha düşük adil F/K’lar gerektirecek.
Yükselen Euro-dolar fonlama faizleri ve Dolar Endeksi hayli borçlu GOÜ’i zora soktu. Son bir haftada GOP’tan $5.2 milyar sıcak para kaçtı. GOÜ MB’ları artık içsel şartlar aykırısını emretse de, faiz artırımlarını sürdürmek zorunda kalacaklar. Dünya Bankası GMY Ayhan Köse, GOÜ’de fonlama darlığı başladığını vurgularken, yakın geleceği “Mükemmel Fırtına” olarak niteledi. Köse’ye göre GOÜ ekonomileri yavaşlarken, yer yer Sri Lanka tipi temerrütler de kelam konuş. Hakikaten Lübnan’da bankalar nakit çekilişini durdururken, Pakistan’da hükümet IMF’den yeni fon temin edilememesi durumunda, kıyamet gününün geleceği ihtarını yapıyor.
Goldman Sachs dün S&P500 için yıl sonu iddiası %4 aşağı çekerken, büyük yatırım bankalarının tümü artık Stoxx-600’ün seneyi satışlarla kapatacağında hem fikir. Ancak, en berbatı geride kalmamış olabilir. pek hayli önde gelen uzman S&P500’de bu noktadan itibaren %20 civarında kayıp bekliyor.
Niye en berbatı geride kalmamış olabilir?
- Fon yöneticileri içinde büyük bir azınlık hala Fed’in niyetinin önemli olduğuna inanmıyor.
- Kış aylarında Rus petrolüne konulacak ambargonun Brent’te fiyatı bir daha $110-120/varile uçurması ihtimali konuşulmuyor.
- Kış aylarında gübre kıtlığı ve küresel ısınmadan dolayı pek fazlaca düşük gelirli ülkede besin kıtlığı ve ardından toplumsal huzursuzluk yaşanması GOP’ta fiyatlanmıyor.
- Fed ve AMB’nın bilanço daraltma sürecinin 2023 yılında yaratacağı dolar ve Euro kıtlığının swap faizleri üzerinde olumsuz tesiri çabucak hemen tam anlaşılamadı.
Ayı ininden çıktı, kış boyunca da boğaları görmek mümkün olmayacak.
FÖŞ yazdı: Savulun, son 15 yılın en şiddetli ayı pazarı başladı
Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: ‘Putin Parası’ Planı Patlar
BofA: Yatırımcılar 2008 krizinden bu yana birinci kere bu kadar sert biçimde nakite dönüyor