Suyun altından tarih çıktıSon vakit içinderda artan kuraklık niçiniyle barajlardaki doluluk oranı azalıyor. tıpkı vakitte çekilen göller ve barajların altında yatan tarih de gün yüzüne çıkıyor. Çanakkale’de bulunan ve kuraklığın en çok yaşandığı, mitolojide de ‘Bin pınarlı İda’ olarak geçen Kaz Dağları’ndan beslenen Bayramiç Barajı kuraklıktan nasibini aldı.
Yağışların az olması niçiniyle 96,5 milyon metreküp su kapasitesine sahip barajda yaklaşık 10 milyon metreküp su kaldı. Barajdaki su düzeyinin azalmasıyla yaklaşık 2 bin 500 yıllık geçmişi olan Skepsis Antik Kenti’ne ilişkin hamam ve kilise kalıntıları ise tekrar gün yüzüne çıktı.
ÇOMÜ Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit, “Bayramiç’te Skepsis Antik Kenti olarak bildiğimiz kente ilişkin kalıntılar bugün için Bayramiç Barajı’nın suları çekilince gün yüzüne çıktı. Burası aslında bizim uzun bir vakitten beri bildiğimiz bir yerleşim. Yaklaşık yüzyıl evvel çalışmalar yapılmış, bilhassa de Heinrich Schliemann ve Frank Calvert üzere isimler hafriyat yaparak değerli sonuçlar elde etmiş. Daha evvel de Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nin çabucak hemen daha baraj su toplamadan evvel kurtarma hafriyatları yaptığını biliyoruz” dedi.
‘Hamam ve kilise kalıntıları’
Skepsis’deki yerleşimin yaklaşık olarak M.Ö. 6’ncı yüzyıla kadar gittiğini söyleyen Koçyiğit, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
M.Ö. 5’inci ve 4’üncü yüzsenelerda kentin ehemmiyet kazandığını, erken Hristiyanlık ya da Bizans devrindeyse kilise ve hamam üzere değerli yapılara sahip olduğunu biliyoruz. Sular çekildiği için açığa çıkan yapılar da bahsi geçen hamam ve kilise üzere yapılara ilişkin kalıntılar. Daha evvel de Çanakkale Arkeoloji Müze Müdürlüğü tarafınca gerçekleştirilen kurtarma hafriyatları mevcut. Periyodun Çanakkale Müzesi uzmanlarından Ömer Özden, Çiğdem Türker ve Tevhit Kekeç‘ten oluşan grup tarafınca birinci kez kurtarma hafriyatları yapılıyor. Erken Bizans dediğimiz periyoda ilişkin olan kilise ve bilhassa hamam yapısı açığa çıkıyor.
‘Su yüzüne çıkması bizim için önemli’
Kalıntıların su yüzüne çıkmasının epey değerli bir gelişme olduğunu vurgulayan Koçyiğit, “Kurtarma hafriyatları 1 yıl ortadan daha sonra bir daha Çanakkale Müze Müdürlüğü tarafınca ancak bu defa Cevat Başaran’ın bilimsel heyet başkanlığında, Musa Tombul, Ali Yalçın Tavukçu üzere kalabalık bir grup tarafınca yeniden başlıyor ve değerli sonuçlar elde ediliyor. Hamam yapısı bilhassa Bizans devrinde seçkin bildiğimiz yapılardan biri ve sahip olduğu süsleme özellikleri niçiniyle değer taşıyor. Devrin mimarisi, inşaat teknikleri, hamam ve yıkanma gelenekleri hakkında bize bilgi veriyor. Bu manada bu kalıntıların su yüzüne çıkması bizim için önemli” diye konuştu.
’30 yıl daha sonra bu yapıların ortaya çıkması heyecan verici’
Kurtarma kazılarıyla ilgili bilgi veren Koçyiğit, “Burada 1993 ve 1995 senelerında yapılan kurtarma hafriyatları daha sonrası hamam ve kilise yapısı açığa çıkartılıyor, belgeleniyor ve rölöveleri çıkartılıyor. Lakin ne yazık ki bölgenin gereksinimlerinden dolayı, baraj gölünün de su tutması gerektiği için yapılar su altına kalıyor. Sular çekilince yaklaşık 30 yıl daha sonra bu yapıların tekrar açığa çıkması bizim için heyecan verici. Sular altına kalan bu çeşit yapıların, arkeolojik kıymetlerin ve kültürel mirasımızın akıbetini merak ediyoruz. Tahminen de yapacağımız yeni kimi müşahede ve incelemelerle eksik kalan detaylarımizi tamamlayabiliriz. Yapıların durumu, hasar tespiti üzere konularda birtakım tavsiyeler ve tahlil teklifleri sunabiliriz” dedi.
Kentin bir Roma geçmişi olduğuna da değinen Koçyiğit, şunları söylemiş oldu:
Kazılar daha sonrası elde edilen datalar doğrultusunda, hazırlanan uzman raporları ve bilimsel makaleler ışığında biz bu yapıların M.S. 5’inci ve en geç 6’ncı yüzyıla ilişkin olduğunu söyleyebiliyoruz. Bu demek oluyor ki; bu yapılar günümüzden tahminen de 1500 yıl kadar öncesine ilişkin. Açığa çıkan her ne kadar erken periyot Bizans olsa da Skepsis Antik Kenti geçmişi hayli daha eskilere dayanan bir kent. Kentin bir Roma geçmişi var. Ondan evvel Helenistik, tahminen de Klasik ve Arkaik devirlere uzanan bir tarihi kelam konusu. Bu manada bilhassa kurtarma kazılarında yapılan nekropoldeki hafriyatlar, nekropolde ortaya çıkarılan mezarlar da bizim için kıymetli bir fikir veriyor. Zira bu nekropolde de bir daha Helenistik ve Roma devirlerine tarihlenen mezarlar olduğunu biliyoruz.
Yağışların az olması niçiniyle 96,5 milyon metreküp su kapasitesine sahip barajda yaklaşık 10 milyon metreküp su kaldı. Barajdaki su düzeyinin azalmasıyla yaklaşık 2 bin 500 yıllık geçmişi olan Skepsis Antik Kenti’ne ilişkin hamam ve kilise kalıntıları ise tekrar gün yüzüne çıktı.
ÇOMÜ Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit, “Bayramiç’te Skepsis Antik Kenti olarak bildiğimiz kente ilişkin kalıntılar bugün için Bayramiç Barajı’nın suları çekilince gün yüzüne çıktı. Burası aslında bizim uzun bir vakitten beri bildiğimiz bir yerleşim. Yaklaşık yüzyıl evvel çalışmalar yapılmış, bilhassa de Heinrich Schliemann ve Frank Calvert üzere isimler hafriyat yaparak değerli sonuçlar elde etmiş. Daha evvel de Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nin çabucak hemen daha baraj su toplamadan evvel kurtarma hafriyatları yaptığını biliyoruz” dedi.
‘Hamam ve kilise kalıntıları’
Skepsis’deki yerleşimin yaklaşık olarak M.Ö. 6’ncı yüzyıla kadar gittiğini söyleyen Koçyiğit, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
M.Ö. 5’inci ve 4’üncü yüzsenelerda kentin ehemmiyet kazandığını, erken Hristiyanlık ya da Bizans devrindeyse kilise ve hamam üzere değerli yapılara sahip olduğunu biliyoruz. Sular çekildiği için açığa çıkan yapılar da bahsi geçen hamam ve kilise üzere yapılara ilişkin kalıntılar. Daha evvel de Çanakkale Arkeoloji Müze Müdürlüğü tarafınca gerçekleştirilen kurtarma hafriyatları mevcut. Periyodun Çanakkale Müzesi uzmanlarından Ömer Özden, Çiğdem Türker ve Tevhit Kekeç‘ten oluşan grup tarafınca birinci kez kurtarma hafriyatları yapılıyor. Erken Bizans dediğimiz periyoda ilişkin olan kilise ve bilhassa hamam yapısı açığa çıkıyor.
‘Su yüzüne çıkması bizim için önemli’
Kalıntıların su yüzüne çıkmasının epey değerli bir gelişme olduğunu vurgulayan Koçyiğit, “Kurtarma hafriyatları 1 yıl ortadan daha sonra bir daha Çanakkale Müze Müdürlüğü tarafınca ancak bu defa Cevat Başaran’ın bilimsel heyet başkanlığında, Musa Tombul, Ali Yalçın Tavukçu üzere kalabalık bir grup tarafınca yeniden başlıyor ve değerli sonuçlar elde ediliyor. Hamam yapısı bilhassa Bizans devrinde seçkin bildiğimiz yapılardan biri ve sahip olduğu süsleme özellikleri niçiniyle değer taşıyor. Devrin mimarisi, inşaat teknikleri, hamam ve yıkanma gelenekleri hakkında bize bilgi veriyor. Bu manada bu kalıntıların su yüzüne çıkması bizim için önemli” diye konuştu.
’30 yıl daha sonra bu yapıların ortaya çıkması heyecan verici’
Kurtarma kazılarıyla ilgili bilgi veren Koçyiğit, “Burada 1993 ve 1995 senelerında yapılan kurtarma hafriyatları daha sonrası hamam ve kilise yapısı açığa çıkartılıyor, belgeleniyor ve rölöveleri çıkartılıyor. Lakin ne yazık ki bölgenin gereksinimlerinden dolayı, baraj gölünün de su tutması gerektiği için yapılar su altına kalıyor. Sular çekilince yaklaşık 30 yıl daha sonra bu yapıların tekrar açığa çıkması bizim için heyecan verici. Sular altına kalan bu çeşit yapıların, arkeolojik kıymetlerin ve kültürel mirasımızın akıbetini merak ediyoruz. Tahminen de yapacağımız yeni kimi müşahede ve incelemelerle eksik kalan detaylarımizi tamamlayabiliriz. Yapıların durumu, hasar tespiti üzere konularda birtakım tavsiyeler ve tahlil teklifleri sunabiliriz” dedi.
Kentin bir Roma geçmişi olduğuna da değinen Koçyiğit, şunları söylemiş oldu:
Kazılar daha sonrası elde edilen datalar doğrultusunda, hazırlanan uzman raporları ve bilimsel makaleler ışığında biz bu yapıların M.S. 5’inci ve en geç 6’ncı yüzyıla ilişkin olduğunu söyleyebiliyoruz. Bu demek oluyor ki; bu yapılar günümüzden tahminen de 1500 yıl kadar öncesine ilişkin. Açığa çıkan her ne kadar erken periyot Bizans olsa da Skepsis Antik Kenti geçmişi hayli daha eskilere dayanan bir kent. Kentin bir Roma geçmişi var. Ondan evvel Helenistik, tahminen de Klasik ve Arkaik devirlere uzanan bir tarihi kelam konusu. Bu manada bilhassa kurtarma kazılarında yapılan nekropoldeki hafriyatlar, nekropolde ortaya çıkarılan mezarlar da bizim için kıymetli bir fikir veriyor. Zira bu nekropolde de bir daha Helenistik ve Roma devirlerine tarihlenen mezarlar olduğunu biliyoruz.